Wat is scherptediepte? | Basiskennis fotografie

Scherptediepte is het gebied dat van voor tot achter scherp is in een foto. Het wordt ook wel aangeduid als DOF (depth of field) en is simpelweg de Engelse benaming. Er wordt onderscheid gemaakt tussen een grote en een kleine scherptediepte:

Grote scherptediepte

Een groot deel van de foto is scherp, vaak helemaal van voor tot achter. Dit is ideaal voor bijvoorbeeld landschapsfotografie.

Kleine scherptediepte

Een kleine scherptediepte betekent dat er maar een klein deel in de foto scherp is. Deze techniek wordt door veel fotografen gebruikt, omdat de nadruk gelegd kan worden op een bepaald deel in de foto. Hiermee kan je orde creëren in de chaos en daarnaast is het ook gewoon erg mooi.

De onscherpte in een foto wordt bokeh genoemd.

Invloed uitoefenen op de scherptediepte

1. Diafragma

Het diafragma is het bekendste voorbeeld om invloed uit te oefenen op de scherptediepte. Een groot diafragma (klein getal) zorgt voor een kleine scherptediepte en een klein diafragma (groot getal) zorgt voor een grote scherptediepte.

Stel: je fotografeert een landschap en je wilt alles van voor tot achter scherp hebben. De eerste stap die je maakt is het diafragma kleiner maken. Dit betekent echter wel dat er minder ligt op de sensor valt. Dit moet je dus compenseren met de ISO of sluitertijd.

Hoe dat ook alweer zat? Lees het in de belichtingsdriehoek!

2. Brandpunt

De brandpuntsafstand is ook een belangrijke factor om invloed uit te oefenen op de scherptediepte. Een groothoek met een brandpuntsafstand van 18mm zal met een open diafragma een grotere scherptediepte geven dan dat je een foto maakt met een 200mm zoomlens en een open diafragma.

3. Afstand tot onderwerp

De afstand tot het onderwerp is een erg belangrijke factor waarmee je invloed uitoefent op de scherptediepte. Dit wordt vaak vergeten, maar is ontzettend handig! Hoe dichter je bij het onderwerp bent dat je fotografeert hoe onscherper de achtergrond wordt. Andersom geld ook, hoe verder weg je staat van het onderwerp dat je fotografeert, hoe scherper de achtergrond wordt.

Nu snap je ook waarom je met een macrolens zo’n kleine DOF krijgt! Het diafragma kan ver open en heeft vaak een redelijk lange brandpuntsafstand, maar de belangrijkste reden is dat je met een macrolens extreem dichtbij het onderwerp kan komen.

DOF in de praktijk

Bovenstaande factoren zijn dus super krachtige tools om invloed uit te oefenen op hoe een foto eruit komt te zien!

Wil je een landschap fotograferen met een grote DOF? Dan pak je een groothoeklens en een geknepen diafragma voor een scherpe foto van voor tot achter.

Wil je een foto maken met hele kleine DOF? Dan pak je een lens met een lange brandpuntsafstand, bijvoorbeeld 135mm. Daarnaast zet je het diafragma helemaal open en ga je dicht op het onderwerp staan.